اثرات گناه(شیخ رجبعلی خیاط)

در احوال شیخ رجبعلی خیاط کسی که با فرار کردن از مکان گناه به مقامات بالای عرفانی رسید نقل است؛ مهندسی بساز و بفروش به دلیل بدهکاری، حکم جلبش را گرفته بودند نزد شیخ رفته و وضعیش را بیان کرد ایشان پس از توجه فرمود: «برو خواهرت را راضی کن».
مهندس گفت: «خواهرم راضی است».
شیخ انکار کرد و مهندس تأملی کرد و گفت: «بله وقتی پدرم از دنیا رفت ارثیه‌ای به ما رسید که سهم او را نداده‌ام».
مهندس مبلغی کمی به خواهرش داد پس از بازگشت دوباره شیخ فرمود: «هنوز ناراضی است برو یکی از بهترین خانه‌های که ساخته‌ایی به نامش کن».
بالأخره آن شخص رفت و این کار را کرد فردای همان روز از گرفتاری نجات پیدا کرد .
امثال این نقل‌های تجربی و گزاره‌های دینی گواهى مى‏دهد در میان اعمال انسان و نظام تکوینى زندگى او ارتباط نزدیکى وجود دارد، که اگر بر اصول فطرت و قوانین آفرینش گام بردارند برکات الهى شامل حال آن‌ها مى‏شود، و هر گاه فاسد شوند زندگى آن‌ها به فساد مى‏گراید.
با مطالعه سرگذشت امثال ابن سیرین و شیخ رجبعلی خیاط‌ها و حافی‌ها پی به زندگی شیرین آنان بعد از ترک گناه می‌بریم آنان با غلبه بر هوی نفس نه تنها آخرت خود را آباد کردند از حیات طیبه دنیوی نیز بهره وافی بردند. رسول ترک بعد از توبه‌اش خداوند چنان اُبهتی به او داد که اگر در زمان طاغوت جلوی هر دسته عزاداری قرار می‌گرفت ساواکی‌ها جرأت نمی‌کردند به آنان نگاه چپ بندازنند. نصوح بعد از آن توبه مثال زدنی‌اش خداوند به او ملک و فرمانراویی عظیم داد. ابن سیرین بعد فرار یوسف وار از منطقه گناه، خداوند به او علم تعبیر خواب داد؛ اما سؤالی که در اینجا پرسیده می‌شود این است که با کدام انگیزه به این اثرات ترک گناه دست می‌یابیم سه انگیزه برای ترک گناه وجود دارد؛
۱. انگیزه رجائی: بسیاری که دست از گناهان برمی‌دارند به امید کسب ثواب است و در مضامین روایی نیز افراد را به ترک معصیت به این داعی تشویق می‌کنند از پیامبر گرامى خدا- صلّى الله علیه و آله – نقل است: «مَنْ‏ عَشَقَ‏ فَکَتَمَ وَ عَفَّ وَ صَبَرَ فَماتَ ماتَ شَهیِداً وَ دَخَلَ اَلْجَنَّهَ ؛ کسی که عاشق (عشق ممنون) شود پس آن را کتمان کند و عفت ورزد و صبر پیشه کند و در این حال بمیرد، شهید است و داخل بهشت می‌شود».
امام علی – علیه‌السلام – نیز می‌فرمایند: «مَا الْمُجَاهِدُ الشَّهِیدُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ لَکَادَ الْعَفِیفُ أَنْ یَکُونَ مَلَکاً مِنَ الْمَلَائِکَه ؛ کسی که در راه خدا می‌جنگد و شهید مى‏شود اجرش بیشتر از کسى نیست که پاکدامنى توانا است و آن را بکار مى‏برد، شخص پاکدامن نزدیک است فرشته‏اى از فرشتگان شود».
امام صادق – علیه‌السلام- از پدرانش نقل کرده که رسول خدا فرمودند: «طُوبَى‏ لِمَنْ‏ تَرَکَ‏ شَهْوَهً حَاضِرَهً لِمَوْعِدٍ لَمْ یَرَه ؛ خوشا به حال کسى که به سبب موعودى که آن را ندیده است، دست از امیال حاضر بردارد».
امام علی – علیه‌السلام- فرمودند: «تَرْکُ‏ الشَّهَوَاتِ‏ أَفْضَلُ‏ عِبَادَهٍ وَ أَجْمَلُ عَادَهٍ ؛ ترک شهوات، برترین عبادت و زیباترین عادت است».
امام علی – علیه‌السلام- فرمودند: «إِنْ‏ تَنَزَّهُوا عَنِ الْمَعَاصِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ  اگر از گناهان دورى کنید خدا شما را دوست خواهد داشت».
۲. انگیزه خوفی: یکی دیگر از انگیزه‌های ترک معاصی، ترس از عواقب دنیوی و اخروی سرپیچی از فرمان خداوند است این داعی نیز در لسان آیات و روایات به وفور دیده می‌شود؛
قرآن کریم می‌فرماید: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَهٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیرٍ ؛ هر مصیبتى به شما رسد به خاطر اعمالى است که انجام داده‏اید».
لسان روایات ریشه بسیاری از بلایا، مشکل‌ها و غموم را گناه می‌داند و گرفتاری‌های افراد را از دوری خداوند بیان می‌کند. در حدیثى از امیرمؤمنان على – علیه‌السلام – مى‏خوانیم: که از پیامبر گرامى خدا- صلّى الله علیه و آله – نقل مى‏کنند که فرمودند:
«خَیْرُ آیَهٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ هَذِهِ الْآیَهُ یَا عَلِیُّ مَا مِنْ‏ خَدْشِ‏ عُودٍ وَ لَا نَکْبَهِ قَدَمٍ إِلَّا بِذَنْبٍ ؛ این آیه (وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَهٍ …) بهترین آیه در قرآن مجید است، اى على! هر خراشى که از چوبى بر تن انسان وارد مى‏شود، و هر لغزش قدمى، بر اثر گناهى است که از او سر زده است».
در حدیث دیگرى امام صادق – علیه‌السلام- می‌فرمایند:
«إِنَ‏ الْعَبْدَ إِذَا کَثُرَتْ‏ ذُنُوبُهُ وَ لَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ مِنَ الْعَمَلِ مَا یُکَفِّرُهَا، ابْتَلَاهُ بِالْحُزْنِ لِیُکَفِّرَهَا ؛ هنگامى که بنده گناهش افزون شود و اعمالى که آن را جبران کند نداشته باشد خداوند او را گرفتار اندوه مى‏کند تا گناهانش را تلافى کند».
پیامبر گرامى خدا- صلّى الله علیه و آله – فرمودند:
مَنْ‏ عَرَضَتْ‏ لَهُ‏ فَاحِشَهٌ أَوْ شَهْوَهٌ فَاجْتَنَبَهَا مِنْ مَخَافَهِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ النَّارَ وَ آمَنَهُ مِنَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ وَ أَنْجَزَ لَهُ مَا وَعَدَهُ فِی کِتَابِهِ فِی قَوْلِهِ- وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتان  ‏؛ هر کس کار زشت یا چیزى که به آن تمایل دارد براى او پیش بیاید و از ترس خدا از آن دورى گزیند، خداوند آتش را بر او حرام مى‏گرداند و او را از ترس بزرگ ایمن مى‏دارد و به وعده‏اى که در کتاب خود به او داده عمل خواهد کرد آنجا که فرموده است: «کسى که از مقام‏ پروردگارش بترسد دو بهشت دارد».
پیامبر گرامى خدا- صلّى الله علیه و آله – فرمودند: «مَنْ‏ تَرَکَ‏ مَعْصِیَهَ اللَّهِ‏ مَخَافَهً مِنَ اللَّهِ أَرْضَاهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَه ؛ هر کس معصیت خداوند را از ترس خداوند رها کند خداوند روز قیامت او را خشنود می‌سازد».
۳. انگیزه حُرّی: یکی از بهترین و اثربخش‌ترین انگیزه برای ترک سرکشی از فرمان خداوند، حُر بودن است حُری که عبد است کسانی که بعد از رها کردن هوی نفس به مقاماتی رسیدند نه به طمع بهشت و نه از خوف جهنم بود؛ بلکه به سبب شکرگزاری و خطیر بودن سرپیچی از فرمان آفریدگار بزرگ بود. شیخ رجبعلی خیاط هنگامی در جوانی موقعیت گناه برایش پیش می‌آید به خداوند عرضه داشت: «خدایا! من این گناه را برای تو ترک می‌کنم، تو هم مرا برای خودت تربیت کن! » اگر این داعی در باور ما بگنجد معصیت کوچک و بزرگ به دلیل اینکه نافرمانی از امر اوست، گناه کبیره است و اینجاست که به کلام مولی الموحدین می‌رسیم؛ «إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ سُبْحَانَهُ رَغْبَهً فَتِلْکَ عِبَادَهُ التُّجَّارِ وَ قَوْماً عَبَدُوهُ رَهْبَهً فَتِلْکَ عِبَادَهُ الْعَبِیدِ وَ قَوْماً عَبَدُوهُ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَهُ الْأَحْرَار ؛ مردمى خدا را به امید بخشش عبادت کردند، این عبادت بازرگانان است، و گروهى او را از روى ترس عبادت کردند و این عبادت بردگان است، و گروهى وى را براى سپاس پرستیدند و این پرستش آزادگان است».
در نتیجه وقتی که با این انگیزه ترک گناه کنیم مهمترین اثرش، رسیدن به مقام عبد بودن است و این بالاترین مقام است؛ زیرا در هر اذان و نماز اقرار می‌کنیم که پیامبراعظم، عبد خداست و این را مقدم بر رسول بودنش می‌کنیم.